Prins Bernhard was een meester in het ritselen van geld. Hij gebruikte zijn invloed en aanzien om ministers onder druk te zetten. Ministers hadden weliswaar grote moeite met zijn gezeur en gedram maar gaven hem toch steeds weer zijn zin. Voorwaarde was altijd wel dat een deal geheim bleef en dat het parlement er buiten werd gehouden. Desnoods zouden ze tegen de volksvertegenwoordiging liegen. Normaal gesproken is dat een politieke doodzonde, maar de Kamerleden zouden het wel begrijpen, mochten de ministers onverhoopt worden betrapt. Het ging immers om het Koninklijk Huis en dat was heilig. Toen en nu nog steeds. In 1960 sleepte Bernhard een miljoen D-mark in de wacht waarop hij geen recht had. De prins had echter meer deals gemaakt en de staat vaker lucratieve overeenkomsten afgedwongen. Dus waarom niet een belastingcompensatie?
Vrijwel niemand in de Kamer gelooft Rutte als hij beweert dat er geen bewijzen voor de omstreden belastingdeal zijn gevonden. Dat wantrouwen lijkt me terecht. De premier heeft er een handje van om alles wat de Oranjes betreft te bagatelliseren. Een ‘steigertje’, ‘containertje’ of een ‘verbouwinkje’, het doet er volgens Rutte allemaal niet toe. Het parlement moet niet zo zeuren. Rutte balanceert tijdens zijn verdediging soms gevaarlijk op het randje van de waarheid.
Uit de stukken die RTL Nieuws online heeft gezet blijkt zonneklaar dat er een deal is gemaakt.
Dat verwondert me niets. Bernhard was er sterk in en de ministers durfden nooit nooit nee te zeggen. Zolang een deal in de mist – die permanent rond de uitgaven voor het Koninklijk Huis wordt opgetrokken – verborgen blijft is er niets aan de hand. Alleen moet je er altijd wel voor zorgen dat de Rekenkamer geen argwaan krijgt. Die wordt daarom misleid en dan is er verder geen haan die er nog naar kraait.
We weten dat er een compensatiedeal is gemaakt, maar we weten niet hóe dat het geld naar het staatshoofd wordt sluisd. In ieder geval natuurlijk niet naar zijn gewone bankrekening. Vanzelfsprekend kan Rutte deze affaire snel tot klaarheid brengen, maar omdat de waarheid er vervelend dreigt uit te zien, doet hij dat liever niet. Op het Nationaal Archief is vermoedelijk verder niets te vinden, dus laat Rutte daar eerst zijn speurhonden los.
De geheime overboekingen zullen onherkenbaar zijn vermomd en er vooral onschuldig uitzien. ‘Onkosten’, ‘declaratiegelden’, ‘studiefinanciering’ of ‘fonds bestrijding kinderarmoede’. Het kan alles zijn, behalve dan ‘compensatiegereling belastinggelden’.
Goede kans dat het wordt overgemaak naar een rekening in Zwitserland of een ander land met een streng bankgeheim. Maar het kan natuurlijk ook op een rekening op ‘onze’ Antillen of een ander belastingparadijs worden gestort. Het liefst via een aantal tussenrekeningen. Dan komt er nooit iemand achter. En natuurlijk op een gefingeerde naam; dus niet Van Oranje of Van Buren. Liever: ‘In de Luren’, ‘Van der Luren’ of ‘M. Azzel’.
Als de ministers zelf niet in staat zijn geweest iets te verzinnen, had Bernhard de heren persoonlijk kunnen adviseren. Hij kende de weg. Zo kreeg hij zijn smeergeld van Lockheed op een rekening in Zwitserland gestort. Bernhard begreep hoe je zoiets moest regelen.
Bernhards miljoen was geld dat door Duitsland was uitgetrokken voor de slachtoffers van de Holocaust, een groep waartoe de prins beslist niet hoorde. Volgens de Britse koning George VI had Berhard had als enige van de oorlog genoten, Met ‘Wein, Weib und Gesang’ zouden ze in zijn oude Heimat zeggen.
Duitsland heeft lang geweigerd Bernhard zijn zin te geven, maar ging tenslotte door het jarenlange, aanhoudende gezeur van der Prinz overstag. Duitsland weigerde echter de politieke verantwoordelijkheid te dragen. De overeenkomst was immers niet legaal; het geld werd op oneigenlijke gronden uitgekeerd. Geen enkele wet rechtvaardigde de gulle geste.
Het geld werd als een ‘bijzonder geval’ (Sonderfall) in het Financieel Verdrag ‘verstopt’ dat Duitsland en Nederland hebben ondertekend in het kader van de Wiedergutmachung (compensatiegeld voor Nederlandse joden).
Er zijn over dat geval, net als over het belastingcompensatiegeval, heel wat nota’s geschreven. In de ambtelijke wereld is dat onvermijdelijk. Om de Rekenkamer zand in de ogen te strooien bedacht de minister een ‘vertrouwelijke notawisseling’ met de Duitse ambassade in Den Haag `ter definitieve regeling van een verder, in het financieel verdrag niet uitdrukkelijk genoemd, schadegeval’. Vaag genoeg om er mee weg te komen. De Rekenkamer nam er in ieder geval genoegen mee.
Als de Tweede Kamer onverhoopt lucht mocht krijgen van Bernhard’s financiële mazzel kon het gewoon worden ontkend. De zaak was immers geregeld in een geheime notawisseling en dat ging de Kamer niets aan.
Het is moeilijk te zeggen welk departement opdracht heeft voor de jaarlijkse overdracht. Het zou Economische Zaken, Financiën, Algemene Zaken of zelfs Buitenlands Zaken kunnen zijn geweest, het ministerie waaronder onwikkelingssamenwerking valt en waarmee Bernhard uitstekende relaties onderhield. Minister Berend Jan Udink had hem geholpen af te komen van zijn onrendabele boerderij in Tanzania. De boerderij, Rift Wall Estate, was een domme investering waar Bernhard vanaf moest: het kostte alleen maar geld. Maar zelfs voor niets wilde Tanzania het niet hebben.
Bernhard bedacht toen een plannetje: er kon een opleidingscentrum voor boeren in worden gevestigd. Hij liet een pasklaar plan opstellen, legde dat aan de minister van ontwikkelingssamenwerking voor en de zaak was gepiept. Tanzanie wilde Rift Wall nu wel hebben omdat het ‘geschenk’ gepaard ging met een enorme zak ontwikkelingsgeld. Bernhard’s gedrag heeft de belastingbetaler ongeveer twee miljoen gulden gekost.
Rift Wall Estate gewoon laten verkommeren en zijn verlies nemen was geen optie omdat de prins zich contractueel had verplicht het gebied rondom zijn boerderij in cultuur te brengen.
Heer Rutte, het wordt best een beetje lastig zoeken, maar onmogelijk is het niet. Vooropgesteld natuurlijk dat je het echt wilt. En zouden accountants dit werk niet beter kunnen doen dan de historici die u nu inzet? Of is dat onderdeel van uw plan de boel te laten stranden?
