Terug naar de Middeleeuwen

In mijn boek Gevecht met de Tijd (2013) beschrijf ik hoe ‘de aarde in vier eeuwen vier miljard jaar ouder werd’. Dat vergt een kleine toelichting: midden zeventiende eeuw berekende de Ierse bisschop James Ussher aan de hand van de Bijbel (en andere heilige christelijke geschriften) dat onze planeet 4004 voor Christus was geschapen. Op 22 oktober om precies te zijn.
Usshers werk was een verbazingwekkend staaltje van rekenkunst, maar volgens de normen van zijn tijd helemaal state of the art. Vierhonderd jaar later weten we dat de aarde 4.6 miljard geleden ontstond (met een onzekerheidsmarge van circa twintig miljoen jaar).

Gevecht met de Tijd biedt een blik op vier eeuwen wetenschapsgeschiedenis en laat zien hoe de wetenschap in die periode is geëvolueerd ten koste van het streng religieuze denken over de wereld.
In het laatste hoofdstuk besteed ik aandacht aan onze eigen Bible belt. Hoe kijkt men daar in onze tijd tegen de stand van wetenschap aan? Geloven ze op de Veluwe en in Zeeland dat de aarde een geschiedenis van miljarden jaren achter de rug heeft?

Nee, onze vaderlandse fundamentalisten geloven er nog steeds geen moer van en volharden, met fervente steun van de Evangelische Omroep, in de waanidee dat God de wereld zesduizend jaar geleden heeft geschapen.

Ze weten zich met die opvatting in gezelschap van het overgrote deel van de moslimwereld. En niet te vergeten in dat van de Amerikaanse christelijke fundamentalisten die als ‘creationisten’ stug blijven vasthouden aan een ‘jonge schepping’. Ongeveer de helft van de Amerikaanse bevolking gelooft nog steeds heilig in Gods razendsnelle creatieklus van zes dagen zoals die in Genesis, het eerste Bijbelboek, is beschreven. Dat is op zich al verbijsterend, maar nog bizarder is dat een aantal kandidaten voor de presidentsnominatie van de Republikeinse partij nog steeds zo denkt. Buitengewoon opmerkelijk is voorts dat onder de Republikeinen het aantal creationisten zelfs stijgt. Met andere woorden: zij vinden dat evolutie gewoon flauwekul is en dat God zesduizend jaar geleden zijn Schepping afrondde (met een welverdiende rustdag voor zichzelf). Elke zondag gaat de helft van Amerika naar de kerk om dat als vaststaand feit te vieren.

De fondsenwerving van de kandidaten voor de presidentsnominatie van 2016 is begin 2015 in volle gang. Van Democratische zijde wordt nog relatief weinig vernomen – het wachten is op Hillary Clinton – maar aan het conservatieve Republikeinse front is het een drukte van belang. Mitt Romney, de Republikeinse verliezer van Obama in 2012, is al weer als kandidaat afgevoerd. De baas van Fox News, Rupert Murdoch, pruimde hem niet. Tenslotte had hij het bij de vorige verkiezingen niet slim aangepakt en dat brak hem op. Overigens zijn de denkbeelden van Romney, een mormoon, ook nauwelijks van deze tijd.

Jebb Bush, broer van George W en zoon van George H.W. Bush, naar zijn rangnummer als president ook wel  ‘nr. 41’ genoemd, begint zich in het vroege voorjaar van 2015 sterk te profileren. Hij lijkt een redelijke kans te maken op de nominatie. Samen met zijn vrouw, de Mexicaanse Columba Garnica Gallo, bidt hij weliswaar iedere dag tegen de klippen op, maar met echt rare dingen op religieus gebied valt het best mee. Een kopzorg voor de Democraten is natuurlijk wel dat hij vanwege zijn vrouw – die nog steeds met een zwaar Spaans accent Engels spreekt – een grote aantrekkingskracht op de vele Hispano-kiezers kan uitoefenen. Jebb laat zich liever niet vergelijken met zijn vader of broer: ‘I am my own man’. Met deze doorwrochte oneliner probeert hij zich te onderscheiden van zijn concurrenten.

Nee, dan Mike Huckabee. Hij draagt God op handen en God hem, als ik hem goed heb begrepen. Tijdens de vorige verkiezingen verwierf hij onder uit Nederland afkomstige sympathisanten een zekere faam omdat hij- meen ik me te herinneren – het woord ‘rookworst’ feilloos kon uitspreken. Je vraagt je af waarom de Hema hem niet stante pede heeft gecontracteerd.
Huckabee is een graag geziene gast in christelijke tv-programma’s.

Onlangs verklaarde hij voor de camera dat hij erover dacht zich kandidaat te stellen voor 2016. Amerika had volgens Huckabee zichzelf uit het oog verloren als een natie die zich altijd veilig rondom Gods troon had geschaard. Maar de VS zijn een land geworden dat niet begrijpt dat zijn wetten niet door mensen maar door God hoogst persoonlijk zijn gemaakt. Een soort van christelijke sharia. Amerika kreeg zijn wetten, stelt Huckabee, zoals God op de berg Sinaï aan Mozes de kleitabletten met de Tien Geboden gaf.

Eigenlijk ziet Huckabee het liefst God zelf als president, maar aangezien dat op wat praktische bezwaren stuit, lijkt het hem een goed plan zelf in het Oval Office plaats te nemen onder direct toezicht van de Allerhoogste. Van een scheiding tussen kerk en staat blijft zo nog maar weinig over. Gun God ook eens Zijn rust, denk je dan. Zelfs in Genesis mocht Hij, na zes dagen noeste scheppingsarbeid, een dagje luieren. Huckebee ziet Hem echter het liefst full time aan het werk ter meerdere glorie van de Verenigde Staten.

Rick Perry deed in 2012 een vergeefse gooi naar het presidentskandidaatschap van de Republikeinse partij, de Grand Old Party (GOP). Nu staat hij weer te trappelen. Behalve Gouverneur van Texas is Perry ook een uitgesproken man Gods. Toen Texas in april 2011 werd geteisterd door enorme bosbranden, vaardigde hij een proclamatie uit waarin hij de bevolking opriep tot drie Dagen Bidden voor Regen in de Staat Texas.

Een maand later vond hij dat het tijd werd om alle problemen waarmee de U.S. kampte in Gods hand te leggen met de bede: ‘God: You are going to have to fix this.’ Perry bidt graag, het liefst in grote evangelische gezelschappen, de sterren van de hemel. Net als Huckebee zie hij het liefst dat God zelf Amerika gaat leiden. God for president. Beiden zien zich in het Witte Huis als intermediair van God.

Gouverneur Scott Walker van Wisconsin – hij hoopt ook een gooi te doen naar het presidentskandidaatschap voor zijn partij in 2016 – gelooft heilig in creationisme, al doet hij om politieke reden liever geen harde uitspraken. Vroeger wel, maar het meer progressieve deel van de GOP nam hem zijn woorden niet in dank af. Nu beweert hij dat religie en wetenschap ‘compatible’ zijn. Hij gelooft in beide, beweert hij. In februari 2015 twitterde Walker: ‘Both science & my faith dictate my belief that we are created by God.’ Voor wie staat en godsdienst gescheiden wil houden, lijkt ook Walker geen goede keus.

In een aantal conservatieve Amerikaanse staten is onderwijs in de evolutieleer verboden. In andere moet het creationisme als ‘alternatieve theorie’ worden aangeboden. Wie voor het Darwinisme gaat, kiest immers voor een enkele reis hel en verdoemenis. De evolutieleer is een sluipend gif dat vooral tere kinderzieltjes in het onderwijs besmet en garant staat voor een plek in de hel.

Het felle verzet van Republikeinen tegen theorieën over opwarming van de aarde door menselijke activiteit vindt – naast tomeloze zucht naar winst – ook zijn oorsprong in de Bijbel. De opwarming van de aarde is in hun ogen een uitvinding van linkse wetenschappers die erop uit zijn de invloed van de staat te vergroten en de positie van energiemaatschappijen en andere bedrijven te ondermijnen. Zeg maar groen fascisme. Wetenschappers zouden onzin uitkramen, omdat ze bang zijn hun baan te verliezen.

Republikeins Senator James M. Inhofe ziet dat allemaal haarscherp en hij heeft sterke papieren, vindt hij zelf althans. Maar dat heb je met God aan je zijde. Als bewijst slaat Inhofe ons om de oren met Genesis 8, vers 22: ‘Zolang de aarde bestaat, zal er een tijd zijn om te zaaien en een tijd om te oogsten, zal er koude en hitte, zomer en winter, dag en nacht – nooit komt daar een einde aan.’
Volgens Inhofe is ‘God nog steeds daarboven’ en de ‘arrogantie‘ van mensen, namelijk de gedachte dat ze het klimaat überhaupt zouden kunnen veranderen, maakt de godvrezende Senator ‘razend’. God staat heel simpelweg niet toe dat er met zijn Schepping wordt gerommeld.
Inhofe heeft zich niet kandidaat gesteld, maar gevreesd mag worden dat zijn ‘visie’ op klimaatverandering breed wordt gedragen in zijn partij.

Voor het gros van de GOP is er sinds de tijd van James Ussher niets veranderd.