Berichten

Oranje racisme

Niet alleen gebrek aan empathisch vermogen

De discussie over racisme naar aanleiding van de dood van George Floyd is buitengewoon verwarrend. Alles wordt door elkaar gehusseld: racisme, diversiteit, kolonialisme, discriminatie, uitbuiting, xenofobie, slavernij en noem het verder maar op. Menig standbeeld is ontsokkeld en ‘helden’ uit de geschiedenis degraderen in ras tempo tot schurken. Vreemd genoeg schitteren de Oranjes in dit debat door afwezigheid, terwijl ze toch bergen boter op hun hoofd hebben.

Wat betreft uitbuiting en moordzuchtig wangedrag staat de Belgische koning Leopold II met stip op één. Zijn geweldorgies in Congo hebben miljoenen het leven gekost. Hij staat nu ter discussie. Nederland daarentegen lijkt de daden van (vooral) koning Willem I en de weerzinwekkende opstelling van koningin Wilhelmina ten opzichte van de koloniën totaal te hebben vergeten.

Cultuurstelsel

Het beheer van de koloniën viel volgens de Grondwet toe aan de koning. Willem I richtte de Nederlandse Handel-Maatschappij (NHM) op – waarvan hij zelf grootaandeelhouder was – om zoveel mogelijk winst uit Indië te persen. Het Cultuurstelsel – ingevoerd in 1830 – was voor Willem en zijn medeaandeelhouders zeer profijtelijk, maar voor de inheemse bevolking een ramp. Boeren werden gedwongen twintig procent van hun beste landbouwgrond te gebruiken voor de teelt van koffie, thee, suiker en andere producten. Alles bestemd voor de Europese markt. Vervoer en verkoop waren in handen van de NHM, dat tegenwoordig ABN AMRO heet. Wie geen producten kon leveren moest 66 dagen per jaar voor het gouvernement werken. Het stelsel bracht uitbuiting, honger en armoe met zich mee.

Opiumgebruik hield de onderdrukte bevolking koest, wat de NHM evenmin windeieren heeft gelegd. Opiumhandel was een tijdlang zelfs de lucratiefste inkomstenbron van de NHM. Handel in opiaten was niet verboden, maar de directie (en dus grootaandeelhouder Willem) wisten drommels goed dat het spul ‘verwoestend [was] voor de zedelijkheid, werkzaamheid en vermenigvuldiging van de bevolking’. Maar ja, opium leverde vette winsten op en daar ging het tenslotte om.

Willem I was persoonlijk verantwoordelijk voor de koloniale Java-oorlog (1825-1830) die aan circa 200.000 Indonesiërs het leven heeft gekost. Als de ‘opstandige’ Javanen (ze weigerden het gezag van Willem te aanvaarden) niet wilden luisteren, speelden ze letterlijk met hun leven.

Willem II was de laatste die persoonlijk aansprakelijk was voor het koloniale beleid. Met de Grondwetswijziging van 1848 ging de verantwoordelijkheid over op de ministers, maar koning Willem II en III alsook koningin Wilhelmina konden zich prima vinden in de Haagse koloniale politiek. Sinds de stichting van het koninkrijk zijn onder de Indische bevolking minstens 600.000 doden gevallen. Vrouwen en kinderen waren evenmin veilig. Ze kwamen met duizenden om in de vlammen toen hun kampongs werden platgebrand. Het waren moordpartijen, maar de regering sprak sussend van ‘excursies’, ‘pacificatie’ of ‘politionele acties’.

‘Held van Atjeh’

Koningin Wilhelmina heeft de oorlog tegen de ‘opstandige’ bevolking van Atjeh enthousiast gesteund. Generaal Van Heutsz die de overwegend islamitische – zeker geen pluspunt in Wilhelmina’s ogen – bevolking meedogenloos in het gareel dwong en daarbij geen bloedbad schuwde, vereerde ze als de ‘held van Atjeh’. Ze ontving haar ‘held’ met alle egards om hem te onderscheiden met een medaille en te bedanken voor zijn inzet. In haar biografie schrijft ze tevreden dat Van Heutsz met zijn slachtpartijen een ‘waarlijk groots werk’ had verricht.

Wilhelmina noch haar voorgangers hebben ooit enigerlei vorm van medelijden getoond met de doden die tijdens hun koningschap vielen. Indonesiërs die het Nederlandse bewind niet accepteerden, waren volgens Wilhelmina ‘extremisten’ en die moesten simpelweg worden ‘opgeruimd’. Het zou geen overbodige luxe zijn het gedrag van de Oranjes in de koloniën eens aan de kaak te stellen. Misschien een idee voor de volgende toespraak van Willem-Alexander bij de dodenherdenking op de Dam? En dan wel graag in heldere bewoordingen.

Dit stuk verscheen eerder in De Republikein, nummer 3, september 2020

/5 Reacties/door

Oranje Werkt. Oranje Boven!

Geld, een bijbaan en een vliegtuig

We beseffen volgens de RVD  allemaal dat de koning op buitenlandse handels-missies gouden megacontracten binnenhaalt. Hij doet deuren opengaan die anders gesloten zouden blijven.
In het buitenland gaan ze meteen plat zodra Willem-Alexander zijn entree maakt en als Máxima haar glimlach toont, verdwijnt iedere gedacht aan winst achter de horizon. Normaal hebben juristen een jaar nodig om waterdichte contracten op te stellen, maar door de magie van het koningspaar is dat in een dagje gepiept. Alle juridische obstakels en fiscale hindernissen verdwijnen als sneeuw voor de Oranjezon.  Lachje, contract tekenen en Nederland heeft weer miljardenorders en extra werkgelegenheid.

Dat het echtpaar deuren kan openen die anders gesloten blijven is waar. Een eerlijk zakenman komt Saoedi-Arabië, Brunei of andere schurkenstaten niet binnen. Het zijn landen met een monarch die qua opvattingen in de duistere Middeleeuwen is blijven steken. Onze monarchie is een instituut dat zijn wortels heeft in diezelfde duistere Middeleeuwen en is daarom altijd welkom. Ons koningspaar is dik bevriend met de Saudische kroonprins Mohammed Bin Salman die vorig jaar opdracht gaf de dissidente journalist Kashoggi af te slachten. Daaraan dankt hij zijn bijnaam ‘de Slager’. Van fijne vrienden moeten we het hebben, zag je Máxima – voor een foto poserend met de Slager – stralend lachend denken.

Máxima is vaak op reis voor de Verenigde Naties als ambassadrice voor ‘inclusieve financiering’. Dat is zo vaag dat je het aan niemand kunt uitleggen, wat vermoedelijk de reden is dat je er verder weinig over hoort of leest. Het moet iets te maken hebben met geld en arme mensen die recht hebben op een eigen bankrekening. De VN dacht daarom meteen aan Máxima. Ze heeft verstand van geld en bovendien leert ze haar dochters zuinig met geld omgaan. Ze krijgen een luttel bedrag per week omdat ze het belang van geld moet leren kennen. Dat zal bij kroonprinses Amalia niet werken want zodra ze achttien wordt (in 2021), krijgt ze prompt anderhalf miljoen euro per jaar. Weg opvoeding.

Máxima krijgt 150.000 euro per jaar als VN-ambassadrice. Niet van de VN, maar van de Nederlandse regering. Daarvan gaat ze zo’n tien keer per jaar op reis. Dat is 15.000 euro per trip. Behalve die anderhalve ton krijgt ze van de staat 1.020.000 als inkomen en onkostenvergoeding.

Geen wonder dat het koningspaar een (duurzaam!) vliegtuig wilde. Alleen daarmee kan het alle zegeningen die het voor Nederland bewerkstelligt realiseren.
Dat het nieuwe vliegtuig brandstofzuinig is en verder zo groen dat zelfs Greta Thunberg er best in zou willen vliegen, zonder last van haar geweten te krijgen, spreekt voor zich.

Sinds afgelopen zomer heeft het echtpaar de beschikking over een Boeing 737 waarvoor
Willem-Alexander al een vliegbrevet had. Maar dat had vanzelfsprekend niets met de aankoop te maken. Met de uitstekende (en miljoenen goedkopere) alternatieven was echt van alles mis. Vliegend brandhout was het. W.A. wilde niet eens gezien worden met een brevet voor die rot kisten. Een eis was dat het toestel non-stop naar de overzeese gebiedsdelen kon vliegen. Dat kon de oude KBX niet en dat was gewoon te gek voor woorden.  Het toestel staat geregistreerd als PH-GOV. Het oude toestel heette PH-KBX naar koningin Beatrix. ‘GOV’ staat voor regering, wat zakelijker overkomt dan PH-KWA.

De koning heeft wel absolute voorrang als hij wil vliegen. Máxima iets minder, maar in de praktijk legt niemand haar een strobreed in de weg als ze een paar leuke schoentjes in Milaan wil scoren.

Bij de perspresentatie van de PH-GOV was alles groen, zakelijk en efficiënt wat de klok sloeg. Het toestel was véél zuiniger dan zijn voorganger. Logisch. Dat ding was twintig jaar oud en de techniek staat niet stil.

De oorspronkelijke 100 zitplaatsen zijn teruggebracht naar 24. Dat moest omdat er aan boord kei- en keihard wordt gewerkt. Dan moet je wel de ruimte hebben. Er is satellietverbinding, Wifi en de gebruikte materialen zijn op hun gewicht geselecteerd, want iedere kilo méér kost extra geld aan brandstof. Daarvan is het koningspaar tot in hun tenen doordrongen. Maar die tenen (plus de rest) moeten na dat keiharde werken wel even onder de douche. Dat was een complex probleem waarover ook Willem-Alexander (ex-watermanagement!) zijn hoofd heeft gebroken.

Dankzij veel technisch vernuft is het toch gelukt en kan de koning rechtop, in zijn volle lengte, onder de douche. Het toilet is zo groot dat er moeiteloos zes stoelen economy class in zouden passen, maar juist daardoor een wonder van efficiëntie en duurzaamheid. Kortom: we kunnen nieuwe miljardenorders – gegarandeerd klimaatneutraal – met vertrouwen tegemoet zien.

           Dit stuk verscheen ook als column in ‘De Republikein’, nr. 4, december 2019.

/1 Reactie/door

Was Wilhelmina een junk?

Het tvprogramma ‘Eenvandaag’ kwam 15 juni met het nieuws dat koningin Wilhelmina wel eens wat slikte.
Wat opviel was dat daar verder nauwelijks een punt van werd gemaakt. Het is natuurlijk ook best schattig: een koningin die op speed draait.

Echt nieuws was het niet. Wijlen Cees Fasseur had het al aangestipt in zijn biografie van de door hem zeer bewonderde Wilhelmina. Hij verzweeg het dus niet, maar ging er verder ook niet op in.
Marcel Verburg doet dat in zijn boek over de geschiedenis van het Ministerie van justitie in de periode 1940-1945 juist wél. Net als vele anderen was het hem opgevallen dat het kwaad kersen eten was met de koningin tijdens haar ballingschap te Londen. Ze vond haar ministers een stelletje slapjanussen, hoewel ze voor minister-president P.S. Gerbrandy een uitzondering maakte. Althans tijdelijk; later viel ook hij in ongenade en kreeg net als zijn collega’s de volle laag.

De ministers van haar operetteregering – want dat was het in feite – maakte ze tijdens vergaderingen uit voor rotte vis. Ze tierde, schreeuwde en schold er op los; gewoon te pijnlijk voor woorden. Volgens Verburg vroegen de ministers zich dan ook af: ‘is Hare Majesteit wel helemaal normaal?’

Waar Fasseur halt hield bij de constatering van drugsgebruik, gaat Verburg in zijn Geschiedenis van het Ministerie van Justitie 1940-1945 een stap verder en vraagt zich terecht af of haar onbeschofte gedrag een gevolg was van de pervitine (vergelijkbaar met wat wij ‘speed’ of amfetamine noemen) die ze slikte. Hij dacht van wel.
Een deskundige van het Trimbos instituut zei dat er inderdaad een duidelijk verband was. De speed doet vermoeidheid weliswaar verdwijnen, maar eist anderzijds zijn tol in de vorm van onbeheerst gedrag. Hij vertelde ook dat de drug iemands normale gedrag versterkt. Het gedrag is in potentie dus al aanwezig.

Normaal gesproken heeft iemand zichzelf min of meer onder controle, maar dat gaat niet op voor mensen die speed gebruiken. Zij gaan na een pilletje helemaal los. Die opmerking van de Trimbosman was een eyeopener want de karakterschets die haar biograaf ons van Wilhelmina voorschotelt, is die van een pittige dame. Ze is weliswaar doortastend en ze neemt zelden een blad voor de mond, maar in feite zouden we te maken hebben met een vrouw die serieus nadacht en wist wat ze zei, deed en besloot.

Daar lijkt nogal wat op af te dingen. Als de drug inderdaad haar ware karakter heeft getoond, zou ze meer viswijverige dan koninklijke trekken hebben gehad, gezien haar agressiviteit en de woest tirades die ze afstak. Daarnaast nam ze idiote besluiten, die ze vervolgens bij haar ministers door de strot trachtte te duwen.

Houdt dit alles nu in dat er in Nederland ooit een junk op de troon zat? ‘Eenvandaag’ gaat daar verder niet op in. We krijgen, behalve veel zalvende woorden over de ‘Moeder des Vaderlands’ die Nederland met haar opbeurende radiotoespraken en manhaftigheid door de oorlog sleurde, een verhaaltje voorgeschoteld dat drugs toen nog niet als drugs werden gezien, maar eerder als een medicijn. OK. Maar was ze dan ziek? Die vraag werd helaas niet gesteld en dus ook niet beantwoord.

We komen alleen aan de weet dat de drug helpt tegen vermoeidheid. Maar waarom was ze dan zo moe? Van haar eigen geraas en getier?
Wederom laat ‘Eenvandaag’ ons hier in martelende onzekerheid. OK. Maar dat drugs destijds niet als drugs werden gezien? Hitler gebruikte het ook, merkt de voice over op, en soldaten ‘misbruikten’ het om beter te kunnen vechten.

Dat gebruik door Hitler is een vreemd excuus en bij dat ‘misbruik’ door soldaten kun je vraagtekens zetten. Vechten op de slagvelden van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog was qua inspanning tenslotte iets totaal anders dan in Londen thee drinken met uitgeweken Nederlanders (‘Engelandvaarders’), of het stijf schelden van ministers. Hoezo niet als drug gezien? Waarom hebben we dan al sinds 1919 een opiumwet?

Bovendien: het Huis van Oranje is al heel lang bekend met opium. Ze zijn er zelfs rijk door geworden. Koning Willem I heeft miljoenen verdiend aan de opiumhandel, zoals de historicus-socioloog Hans Derks in Verslaafd aan opium (2015) glashelder uit de doeken doet.

Concusie: de hagiografieën over koningin Wilhelmina (maar ook andere Oranjes) moeten hoognodig op de schop en vervangen worden door biografieën die het échte verhaal vertellen. Want hadden we met Wilhelmina nou een junk op de troon of niet?

/4 Reacties/door

Boeken