De Greet Hofmansaffaire heeft nooit bestaan

Bij het overlijden van prinses Christina haalden vrijwel alle kranten de oude mythe van stal dat gezondheidsbidder Greet Hofmans door koningin Juliana naar paleis Soestdijk was gehaald om Christina – die toen nog Marijke heette – van een ernstige oogkwaal te genezen. Zo schreef bijvoorbeeld Het Parool vandaag (online editie) dat Christina’s kwaal voor Juliana aanleiding om zelfverklaard gebedsgenezeres Greet Hofmans in te vliegen, wat leidde tot serieuze spanningen met prins Bernhard. Geruime tijd dreigde zelfs een echtscheiding. Intriges, spanning en seks aan het hof. Dankzij prins Bernhard.

Nederlands befaamdste hofintrige is ten onrechte vernoemd naar Greet Hofmans. De gebedsgenezeres zou de monarchie op haar grondvesten hebben doen trillen. Maar wat hardnekkig nog steeds (ook vandaag weer) de ‘Greet Hofmansaffaire’ wordt genoemd, was een doodgewone huwelijkscrisis, met Bernhard en zijn overspelige gedrag als hoofdschuldige. Juliana had er schoon genoeg van.

Op paleis Soestdijk woedde als sinds de beginjaren vijftig een complete oorlog tussen Juliana en Bernhard. ‘Juliana-Bernhardcrisis’ zou dan ook een betere omschrijving van de affaire zijn geweest, maar de mythe wil nu eenmaal dat vorstelijke huwelijken een sprookje zijn en in koningssprookjes wordt niet gescheiden. Daarom kreeg Greet de schuld en het moet gezegd dat ze de ideale zondebok was.

Ten onrechte is altijd beweerd dat Juliana de gebedsgenezeres naar Soestdijk haalde om Marijke van haar oogaandoening te genezen. Artsen bleken daartoe niet in staat, en daarom zou Juliana als diepgelovige vrouw haar hoop op Greet hebben gevestigd. IJdele hoop, weten we nu, maar Hofmans groeide uit tot een belangrijke steun voor de wanhopige Juliana die aan de lopende band door Bernhard met andere vrouwen werd bedonderd. Hij nam zijn toenmalige favoriete vriendin Lady Ann Or Lewis zelfs mee op familievakantie naar Zwitserland. Wel bevredigend voor hem maar vernederend voor Juliana.

Greet Hofmans groeide in die situatie steeds meer  uit tot Juliana’s steun en toeverlaat en beide vrouwen werden vriendinnen. Greet was regelmatig op het paleis te vinden. Maar invloed op staatszaken, zoals Bernhard heeft beweerd, had ze niet.

Het was Bernhard, niet Juliana, die Hofmans naar het hof heeft gehaald. In tegenstelling tot zijn vrouw ging Bernhard door voor zakelijk, maar in religieus opzicht was hij minstens net zo ‘zweverig’ als Juliana. Bernhard wilde zijn lievelingspaard naar de Olympische Spelen van 1952 sturen en had Greet (die een vriend had aanbevolen) om raad gevraagd. Greet zou in direct contact staan met God en Bernhard dacht daar zijn voordeel mee te kunnen doen.

Humor kon de goede Greet niet worden ontzegd: ze adviseerde Bernhard een dieet met veel vlees en room. Ook gehaktballetjes geweekt in melk zouden de conditie van zijn renpaard ten goede komen. Hooi en gras, het reguliere voer, raadde ze af. Bernhard heeft achteraf beweerd dat hij Greet op de proef had willen stellen met zijn vraag en dat hij er uiteraard niet in was getrapt. We weten dat de prins wel vaker loog. Zo vaak zelfs, dat je er boeken mee kunt vullen (wat ik ook daadwerkelijk heb gedaan).

Wat was er in die tijd eigenlijk aan de hand? In de buitenlandse pers doken verhalen op over de crisis op Soestdijk, maar de Nederlandse pers hulde zich in diep stilzwijgen. Over het koningshuis schreef je als krant uitsluitend positief gestemde stukken.

De zogenaamde Greet Hofmansaffaire ging in feite helemaal niet over Hofmans maar over de onhoudbare situatie op Soestdijk. Juliana was het spuugzat dat Bernhard vrijwel permanent op reis was, met talloze vriendinnen het bed indook en zich zelfs door een van hen, Lady Ann, liet vergezellen als het gezin met vakantie ging.

Juliana had het, kortom, helemaal gehad met haar overspelige echtgenoot. Hij bemoeide zich ook nauwelijks met hun kinderen en in tegenstelling tot haarzelf koesterde hij ultrarechtse politieke ideeën en ging hij om met  vrienden die zij verafschuwde.
Juliana probeerde in de Koude Oorlog – tot afschuw van Bernhard – een matigende rol te spelen.

Scheiden was in de tijd vrijwel onmogelijk, al heeft Juliana er wel mee gedreigd. Een scheiding zou een einde hebben gemaakt aan Bernhards extravagante luxeleventje van reizen, feesten en uitgaan. De prins besefte maar al te goed dat hij zijn status uitsluitend aan zijn vrouw had te danken. Om zijn playboyleventje te redden begon hij geruchten rond te strooien. Greet zou een grote invloed hebben op de koningin en haar zelfs in staatszaken adviseren.

Tegen minister-president Willem Drees beweerde Bernhard dat zijn vrouw stapelgek was geworden en door de rechter uit de ouderlijke macht moest worden gezet. Drees vond dat een ‘waanzinnige gedachte’. Het laatste wat hij wilde was een koningscrisis, want die zou ook zijn eigen positie fors kunnen aantasten. Bovendien stond Drees pal achter de koningin.

Om een oplossing te forceren benaderde Bernhard in het geheim het Duitse weekblad Der Spiegel met verzonnen verhalen over de zogenaamde hofintriges van Greet: de Hofmans-affaire was geboren.
Dat het kabinet de invoer van Der Spiegel in Nederland verbood, kon niet voorkomen dat het nieuws hier toch doorsijpelde. Een commissie van wijze mannen moest de kwestie oplossen. Ook Bernhard en Juliana werden door de commissie gehoord. Bernhard loog alles aan elkaar vast en de ‘wijze mannen’ geloofden hem. De prins bereikte wat hij wilde en kon zijn buitensporig luxe leventje op kosten van de Nederlandse staat gewoon voortzetten.

Het echtpaar is sinds de affaire altijd in gescheiden vleugels van paleis Soestdijk blijven wonen, al werd tegenover de buitenwereld de schijn van een harmonieus huwelijk opgehouden.

We moeten de dingen benoemen zoals ze zijn en met Christina ook eindelijk eens de mythe van de Greet Hofmansaffaire ten grave dragen. Het was de Juliana-Bernhard-huwelijkscrisis. Met Hofmans had de Greet Hofmansaffaire niets te maken